انواعــ ملات در ساختمان سازیــ
همان طور که میدانید در ساخت یک ساختمان و یا پروژه عمرانی از ملات های گوناگون در بخش های مختلفی استفاده می شود، مثلا در ساختمان پس از ساخت دیوار با آجر فشاری یا آجر بلوک اول ملات کاه و گل به سطح دیوار برای صاف کردن مالیده می شود و یا از ملات گچ و خاک استفاده می شود و سپس به دیوار به وسیله گچ سفید می شود، همه اینها انواع مخلفی از انواع ملات هستند که در ساختمان استفاده می شود، همراه ما باشید تا انواع ملات ها و نحوه خرید گچ و خرید ماسه و موارد لازم را متوجه شویم.
ملات چیست؟
ملات جسمی است خمیری که پس از مصرف شدن به طور فیزیکی یا شیمیایی میگیرد و سفت و سخت میشود. ملات از مخلوط کردن کامل یک جسم چسباننده (کل رس، دوغاب آهک، دوغاب گچ، دوغاب سیمان) و یک جسم پر کننده (مصالح سنگی) ساخته میشود. ملات برای اندود کردن سطح دیوار، طاق کف پشت بام، پی و همچنین در بنایی با سنگ و آجر به عنوان چسباننده قطعات سنگ یا آجر به همدیگر و تبدیل آنها به جسمی یکپارچه و نیز برای بندکشی لای درز آجرها در ساختمانهای آجری و سنگ و غیره به کار میرود.
دسته بندی ملاتها:
ملاتها از نقطه نظر گیرش و نوع سفت و سخت شدن به دو دسته به شرح زیر تقسیم میشوند:
ملاتهای هوایی :
ملات هوایی ملات است که در هوا میگیرد و سفت و سخت میشود، به عبارت دیگر گیرشی ملات هوایی و سفت و سخت شدن و سفت وسخت ماندن آن به هوا نیاز دارد. ملاتهای هوایی بر حسب نوع گیرش در یکی از دو گروه زیر قرار میگیرند:
الف- ملاتهایی که به طریقه فیزیکی خشک میشوند و آب آزاد و نم آنها تبخیر میشود، مانند ملاتهای گلی و کاهگلی.
ب- ملاتهایی که به طریقه شیمیایی میگیرند و سفت و سخت میشوند، مانند ملات آهکی هوایی که آهک آن با گرفتن دی اکسید کربن از هوا به کربنات کلسیم تبدیل میشود. با وجود اینکه ملات گچ در موقع گرفتن با آب ترکیب و به سنگ گچ تبدیل میشود، ولی در گروه ملاتهایی هوایی قرار میگیرد، زیرا در آب وا میرود و برای سخت ماندن به هوا نیاز دارد.
ملاتهای آبی :
ملات آبی ملاتی است که گیرش آن در برابر هوا و جایی که هوا نباشد (زیر آب) به طریق شیمیایی صورت میگیرد، مانند ملات آهک آبی و سیمان.
اگر به دنبال خرید سیمان تیپ دو هستید و یا میخواهید برای پروژه عمرانی خود آجر فشاری تهیه نمایید کافیست با یک تماس با شماره های 79402000-021 و یا 09121835042 و 09904800158 تماس حاصل فرمایید تا کارشناسان ما شما را از قیمت آجر فشاری و نرخ سیمان مطلع سازند.
انواع ملاتها برای پروژه ساختمانی و عمرانی :
انواع مختلف ملاتها به شرح زیر میباشند:
الف- ملات گل و کاهگل: این ملات از مخلوط کردن خاک رس و آب و ورز دادن مخلوط، تا آنجا که که خاک رس آب بکشد و به حالت خمیری درآید، بدست میآید. هر چه مقدار خاک رس در این ملات بیشتر باشد، جنس ملات چسبناکتر است. ملات گل رس هنگام خشک شدن (پس دادن آب) جمع میشود و ترک برمیدارد. برای جلوگیری از ترک خوردن این ملات به آن کاه میافزایند و آن را میخوابانند تا خاک رس خوب آب بمکد و کاه خیس بخورد و نرم شود.
ملات کاهگل به علت سبکی وزن، عایق حرارتی خوبی است و به همین دلیل درگذشته سقف زیرین شیروانیهای دوپوشه را با این ملات از داخل اندود میکردند تا جلو ورود گرما از سقف را بگیرد. در ساختن کاهگل برای نما باید باید از کاه نرم و ریز استفاده کرد. برای ساختن هر متر مکعب کاهگل، حدود 45 تا 50 کیلوگرم کاه لازم است. چنانچه در آب ملات کاهگل کمی نمک طعام اضافه کنند، به علت خاصیت جذب و نگهداری رطوبت که در نمک وجود دارد، ملات بیشتر خمیری میماند و بهتر جلو عبور آب را میگیرد، به علاوه از آنجا که نمک درجه انجماد آب را پایین میآورد، در فصول سرد این ملات دیرتر یخ میزند. گاهی اوقات به ملاتهای گلی به منظور آببندی و دوام بیشتر، امولسیون قیر اضافه میکنند. افزودن ماسه به ملات گل، سبب کاهش جمع شدگی و در نتیجه کاهش ترک خوردگی آن میگردد.
ب- ملات گل آهک: دو اشکال عمده به شرح زیر در ملات گل وجود دارد:
1- انقباض ناشی از خشک شدن و ترک خوردن.
2- وارفتن ملات در آب و آب شستگی.
افزودن آهک به خاک، اشکالات فوق را برطرف میکند. ملات گل آهک یک ملات آبی میباشد که برای گرفتن و سخت شدن به دی اکسید کربن هوا نیاز ندارد. سیلیس و آلومین موجود در خاک رس در مجاورت آب با آهک ترکیب شده سیلیکات کلسیم و آلومینات کلسیم را پدید میآورند که در برابر آب شستگی و وارفتن مقاوم میباشند. این ملات برای فرش کردن، آجر کاری و سنگ کاری مناسب است.
ملات شفته آهکی: این ملات از اختلاط خاک رس با دوغاب آهک بدست میآید. استفاده از خمیر آهک یا گرد آهک شکفته در ساخت ملات شفته آهکی مجاز نمیباشد. بهترین خاک برای ساختن شفته آهکی، خاک برگرفته از زمین شنی با دانه بندی پیوسته است که ریز دانههای آن از 25 درصد و خاک رس آن از 15 درصد وزن کل خاک کمتر نباشد. شفته آهکی ساخته شده با دوغاب آهک در صورتیکه خوب عمل آوری شده باشد، مقاومت 7 روزهای معادل 5 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و مقاومت 28 روزهای معادل 10 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع خواهد داشت که این مقاومت برای بستر پی ساختمان یا راه کافی میباشد. شفته آهکی در محیطهای گرم سریعتر مقاومت نهایی خود را بدست میآورد به همین دلیل استفاده از آن برای مناطق گرمسیر مناسبتر از مناطق سردسیر میباشد.
ت- ملات ساروج: پیش از اختراع سیمان ملات ساروج را برای اندود و آب بندی کردن آب انبارها و حوضها مصرف میکردند ولی امروزه مصرف آن بسیار کم شده است و ملات سیمان جای آن را گرفته است. ماده چسباننده این ملات از اختلاط آهک، خاکستر و آب حاصل میشود. برای قوام و چسبندگی به آن خاک رس اضافه میکنند و ماسه بادی نیز درآن نقش پرکننده و استخوان بندی دارد. برای جلوگیری از ترک خوردگی به آن لویی (پنبه جگن) یا موی بز میزدند. خاکستر دارای مقدار زیادی سیلیس غیر بلوری است که به هنگام اختلاط با دوغاب آهک با آن ترکیب شده و سیلیکات کلسیم به وجود میآید، ولی این عمل به کندی پیش میرود و از این جهت ملات ساروج کندگیر است.
ملات ساروج از اختلاط 10 پیمانه گرد آهک شکفته، 7 پیمانه الک شده، یک پیمانه خاک رس، یک پیمانه ماسه بادی، 30 تا 50 کیلوگرم لوئی (برای هر متر مکعب ملات) و آب به مقدار کافی و ورز دادن آنها به دست میآید.
ث- ملات گچ خالص: این ملات از پاشیدن گچ در آب و به هم زدن آن بدست میآید. این ملات بسیار زودگیر است و به همین دلیل برای کارهایی که باید با سرعت انجام شوند مناسب است. برای به تاخیرانداختن زمان گیرش گچ به آن خاک رس، خمیر آهک و سرشیم نجاری اضافه میکنند. ملات گچ خالص برای قشرمیانی سفید کاری و همچنین برای اتصال قطعات گچی به همدیگر بکار میرود.
ج- ملات گچ کشته: برای ساختن ملات گچ کشته، هنگام گیرش ملات، آن را ورز میدهند تا بلورهای گچ مهلتی برای شکل گیری پیدا نکنند و بلور یکپارچه گچی ایجاد نشود. گچ کشته در تماس با اجسام سفیدی پس میدهد و بسیار نرم است.
وجود آهک نشکفته، آهک دو آتشه (سوخته) و منیزی سوخته در ملاتهای گچی، سبب ایجاد آلوئک در اندودهای گچی میشود.
چ- ملات گچ مرمری: این ملات در اندودکاری نقاط مرطوب و مکانهایی که نیاز به شستشو دارند، بکار میرود.
ح- ملات گچ و خاک: ملات گچ و خاک از مخلوط کردن گچ با گرد خاک رس با نسبتهای 1به 2 تا 1 به 1 بدست میآید. ملات گچ و خاک با نسبت 1به 1 به ملات گچ نیم و نیم معروف بوده و متداولتر است. به طور کلی وجود خاک رس، گرفتن ملات را کمی کندتر میکند تا بدین ترتیب، علاوه بر مصرف کمتر گچ، فرصت کافی نیز برای مصرف آن قبل از گیرش کامل وجود داشته باشد:
اگر ملات گچ و خاک شروع به گرفتن کرده باشد، نباید مصرف شود و خرد کردن و آب زدن مجدد ملاتی به منظور مصرف آن مجاز نمیباشد.
خ- ملات گچ و ماسه: از اختلاط ملات گچ با ماسه ریزدانه ملات گچ و ماسه ساخته میشود که میتوان از آن به جای ملات گچ و خاک برای زیرسازی اندودها در نقاطی که ماسه بادی یا ساحلی یا رودخانهای ریزدانه فراوان است، استفاده کرد. حداکثر اندازه درشتترین دانه در ماسه برای ساختن این نوع ملات نباید از 2 میلیمتر بزرگتر باشد.
د- ملات گچ و پرلیت: از پرلیت منبسط و گچ، ملات سبکی ساخته میشود که جاذب صوتی مناسب و عایق حرارتی خوبی است. اندود پرلیت و گچ از نفوذ آتش به اسکلت فولادی و بتن فولادی و بتن فولادی ساختمانها جلوگیری نموده و خطر گسترش آتش را کاهش میدهد.
ذ- ملات گچ و آهک: ملات گچ برای مناطق خشک مناسب است و آن را نمیتوان در نقاطی که رطوبت نسبی هوا از 60% تجاوز میکند، مصرف نمود. در این نواحی استفاده از ملات گچ و آهک مناسبتر است. افزودن 3 پیمانه خمیر آهک به یک پیمانه گچ یا دو قسمت وزنی گرد آهک شکفته به یک قسمت گچ، آن را کندگیر کرده و برای قشررویی مناسب میسازد. برای مناطق مرطوب، ملات گچ و آهک مذکور مناسبتر است، زیرا پس از مدتی که از مصرف آن گذشت، آهک با گرفتن گاز کربن از هوا به سنگ آهک تبدیل میشود که جسمی سخت و در برابر آب و بخار پایدار است.
ر- ملات ماسه سیمان: ماده چسباننده این ملات، سیمان پرتلند و ماده پرکننده آن، ماسه است. این ملات از نوع آبی و دارای مقاومت خوبی به ویژه در سنین اولیه است. ملات ماسه سیمان جمع میشود و در سطوح بزرگ و بندکشیها ترکهای ریز(مویی) و درشت برمیدارد. آب برف و باران بخصوص در موقع بوران به داخل اندود سیمانی و بند کشیها نفوذ کرده و حتی گاهی به داخل ساختمان سرایت میکنند. برای زودگیر کردن ملات سیمانی هیچگاه نباید به آن گچ افزوده شود، زیرا چنین ملات و اندودی پس از مدتی متلاشی میشود. وجود خاک رس در ماسه ملات سبب میشود که دور دانههای ماسه، دوغابی از خاک رس درست شود و سیمان نتواند به خوبی به آن بچسبد. وجود برخی مواد آلی در ملات، باعث دیرگی شدن آن میشود. مواد سولفاتی موجود در ماسه، آب یا آجر مصرفی، باعث از هم گسیختگی ملات و کار آجری میشود. به این علت میزان مواد مضر نظیر خاک رس، مواد آلی و سولفاتها در ملات محدود شده است. در مواقعی که خطر حمله سولفاتها مطرح است. باید از سیمان ضد سولفات نوع 2 تا 5 یا سیمان پوزولانی استفاده شود. گاهی اوقات برای مقابله با حمله ضعیف سولفاتها و سرما، توصیه میشود عیار سیمان در ملات بیشتر اختیار شود، ولی باید در نظر داشت که هنگام نشست نامتعادل، کارهای پرسیمان ترکهای بزرگتری برمیدارند، در حالی که در ملاتهای ضعیف ترکها در تمام کار پخش شده و به صورت مویی ظاهر میشوند. برای شمسه گیری ملاتهای سیمان، هرگز نباید از گچ استفاده کرد، زیرا این دو ملات، به ویژه در صورت وجود رطوبت با یکدیگر ترکیب شده و متلاشی میشوند.
ز- ملات با تارد (ماسه- سیمان- آهک): ملات با تارد مخلوطی است از ماسه، سیمان، آهک و آب به مقدار کافی. متداولترین نسبت اختلاط برابر 1:1:6 (یک حجم سیمان یک حجم آهک و 6 حجم ماسه) میباشد. حجم ماده پر کننده ملات، باید ¼2 حدود تا 3 برابر ماده چسباننده باشد و نمیتواند از این حدود تجاوز کند. در صورت کمتر شدن، جمع شدگی (انقباض) و به دنبال آن ترک خوردگی ملات اتفاق خواهد افتاد و در صورت بیشتر شدن، کارایی ملات کم میشود.
افزودن آهک به ملاتهای سیمانی سبب ایجاد خواص زیر در آنها میشود:
- نفوذ پذیری آب در ملات و اندود کم میشود.
- خمیری بودن ملات بیشتر شده و از ترک خوردگی آن جلوگیری میشود.
- با خاک موجود در ماسه ملات ترکیب شده و از اثرات بد آن در ملات میکاهد.
- در مصرف سیمان صرفه جویی میشود.
- قابلیت نگهداری آب در ملات افزایش یافته و ملات کارپذیرتر میشود.
- ظرفیت حمل ماسه در ملات افزایش مییابد.
آهک علاوه بر ایجاد خواص مثبت فوقالذکر در ملات، در مقابل مقاومت فشاری ملات را کاهش میدهد.
علاوه بر ملات باتارد 1:1:4 ، از ملاتهای 1:2:9 و 1:3:12 نیز میتوان در کارهای کم اهمیتتر استفاده نمود، ولی در هر حال نسبت جمع مواد چسباننده به ماده پرکننده نباید از ³⁄¹ کمتر باشد.
ژ- ملات سیمان بنایی: سیمان بنایی محصولی است که در کشورهای صنعتی به مقدار زیاد تولید شده و در کارهای بنایی که مقاومت زیاد موردنظر نیست، مصرف میشود. سیمان بنایی از اختلاط سیمان پرتلند معمولی با جسم پرکننده بیاثری (از نظر شیمیایی) مانند گرد سنگ آهک و مواد افزودنی حبابساز، مرطوب کننده و دافع آب به دست میآید. منظور از مصرف سیمان بنایی، دستیابی به خاصیت خمیری بهتر، کارایی و آب نگهداری بیشتر و کاهش جمع شدگی ملات سیمان بنایی، دستیابی به خاصیت خمیری بهتر، کارایی و آب نگهداری بیشتر و کاهشی جمع شدگی ملات است. اختلاط این نوع ملات در کارهای بزرگ، بهتر و سادهتر انجام میشود. بعضی سیمانهای بنایی آمیختهای از سیمان پرتلند، آهک مرده و مواد مضاف هستند. در ملات سیمانی نیز میتوان به جای آهک، سیمان بنایی افزود.
س- ملاتهای سیمان: پوزولانی و آهک- پوزولانی: به طور کلی مواد پوزولانی به موادی گفته میشود که به تنهایی خاصیت چسبندگی ندارندف ولی با آهک و با وجود آب در درجه حرارتهای عادی ترکیب شده و نوعی سیمان تولید میکنند. به جای سیمان پرتلند میتوان از سیمانهایی که از آسیاب کردن مواد پوزولانی و اختلاط با سیمان پرتلند یا آهک شکفته ساخته میشوند، استفاده کرد. این ملاتها در برابر حمله مواد شیمیایی بخصوص سولفاتها پایدار هستند. مواد پوزولانی یا طبیعی هستند مانند پوکه سنگها و کف سنگهای آتشفشانی و خاک دیاتومه، یا مصنوعی مانند سرباره کوره آهنگدازی و گرد آجر.
ملاتهای سیمان- پوزولانی و آهک- پوزولانی، دیرگیر بوده و دارای مقاومت چندان زیادی نیستند ولی برای مصرف در نقاطی که احتمال حمله سولفاتها موجود باشد، مناسبند.
ش- ملات ماسه آهک: ماده پرکننده این ملات، ماسه و ماده چسباننده آن، آهک است. ملات ماسه آهک ملاتی است هوایی و برای گرفتن و سفت و سخت شدن به دی اکسید کربن موجود در هوا نیاز دارد. این ملات برای مصرف لای جزر مناسب نیست، زیرا دی اکسید کربن لازم نمیتواند به داخل آن نفوذ کند و فقط سطح رویی آن کربناتی میشود، از این رو ملات برای اندود سطوح مناسب است. این ملات برای گرفتن و سخت شدن باید مرطوب بماند، زیرا در غیاب آب عمل کربناتی شدن انجام نمیشود، از این رو ملاتهای آهکی را باید در مکانهای مرطوب به کار برد و تا پایان مدت عمل آمدن نمناک نگاه داشت. چنانچه ملات ماسه آهک قدری خاک داشته باشد (اصطلاحا ماسه کفی)، بهتر است، زیرا از ترکیب خاک ماسه با آهک؛ همان طور که در ملات گل آهک گفته شد، ترکیبهایی ایجاد میشود که گاز کربن هوا در آنها دخالتی نداشته و به گرفتنت ملات به صورت آبی کمک میکند.
وجود آهک نشکفته، آهک دو آتشه (سوخته) و منیزی سوخته در ملات، سبب شکفته بعدی آنها و ایجاد آلوئک در ملاتهای آهکی و با تارد میشود.
اگر به دنبال خرید سیمان تیپ دو هستید و یا میخواهید برای پروژه عمرانی خود آجر فشاری تهیه نمایید کافیست با یک تماس با شماره های 79402000-021 و یا 09121835042 و 09904800158 تماس حاصل فرمایید تا کارشناسان ما شما را از قیمت آجر فشاری و نرخ سیمان مطلع سازند.
استانداردها و ضوابط اجرایی :
- حداقل زمان اختلاط ملات 3 دقیقه و حداکثر زمان اختلاط آن 10 دقیقه میباشد.
- از آنجا که کلرور کلسیم باعث زنگزدگی قطعات فلزی و شوره زدگی آجرکاری میشود، بهتر است از این ماده برای استفاده از ملات در هوای سرد استفاده نشود.
- برای جلوگیری از یخ زدگی ملات میتوان از مواد حبابساز استفاده کرد که در این حالت نسبت سیمان به ماسه 1:5 تا 1:6 میباشد.
- افزودن آب به ملاتی که به علت از دست دادن مقداری از آب خود، سفت و سخت شدهاند، هر چند مرتبه لازم باشد، مجاز است.
- مصرف ملات تا 5/2 ساعت پس از ساختن مجاز دانسته شده است، ولی در استاندارد 19:3 برای احیای ملات سیمانی، این حد 2 ساعت تعیین شده است.
- در مورد ملاتهای سیمانی، نباید مدت زمان سپری شده از هنگام اختلاط تا مصرف ملات از حداقل زمان گیرش بیشتر باشد.
- افزودن آب به ملاتهای مانده باید با اضافه کردن ماده چسباننده توام بوده و با اجازه دستگاه نظارت باشد.
- در مورد حمل و نقل ملاتها پس از ساخت، باید دقت شود مدت زمان حمل و مصرف زمان گیرش ماده چسباننده تجاوز نکند و برخی از ملاتها که مصرف آنها مجاز است از گزند بخ، برف، باران و سایر عوامل جوی حفظ شوند. محافظت موقت از ورقههای پلیاتیلن امکانپذیر است، برای مدتهای طولانیتر میتوان از مکانهای سرپوشیده استفاده کرد.
- برای اندازهگیری تاب فشاری ملاتها باید از نمونههای مکعبی به ابعاد 50 میلیمتر استفاده شود.
نکات کلیدی
- در مواقعی که خطر حمله سولفاتها مطرح باشد، در ساختن ملاتهای سیمانی بایستی از سیمانهای نوع 2 یا 5 یا پوزولانی استفاده نمود.
- ملاتها باید همیشه ضعیفتر از مصالح بنایی باشند، تا در صورت ترک خوردگی، ترکها در درزها یعنی جایی که تعمیرات آسانتر است، ایجاد شوند.
- ملاتهای سیمان-پوزولانی و آهک – پوزولانی دیرگیر هستند و دارای مقاومت چندان زیادی نیستند، ولی برای مصرف نقاطی که احتمال حمله سولفاتها موجود باشد، مناسبند.
- عموما با تمام خاکها موجود در محل میتوان شفته آهکی ساخت. هر چه میزان خاک رس بیشتر باشد، میزان آهک برای ساختن شفت آهک با کیفیت و مقاومت بالاتر افزایش مییابد. برعکس برای خاکهای درشت دانه کاهش مییابد.
- اگر از گرد به عنوان پوزولان در ساخت ملات پوزولان- آهک استفاده شود به آن «ملات سرخی» میگویند.
- ملاتهای آهکی ساخته شده با آهک منیزیومی نسبت به سایر ملاتهای آهکی مقاومتر هستند.
نحوه خرید گچ و یا خرید سیمان تیپ دو و استعلام قیمت گچ یا سیمان تیپ دو از ماندگار تجهیز طلایی :
اگر به دنبال خرید گچ و یا خرید گچ خاک هستید و یا میخواهید از قیمت سیمان تیپ دو با خبر شوید می توانید از راه های زیر اقدام نمایید:
- ساخت اکانت بر روی سایت و ثبت سفارش خرید مصالح ساختمانی و برخورداری از اطلاعات و خرید اقساطی.
- تماس تلفنی با شماره های 79402000-021 و یا 09121835042
- ارسال پیامک از طریق پلتفرم واست آپ و یا ارسال SMS به شماره تلفن های 09121835042 و یا 09904800151
- ارسال پیامک از طریق پلتفرم واست آپ موجود در سایت.